Η θέση του βιολόγου ωκεανογράφου David Shiffman ότι το εμπόριο των πτερύγιων του καρχαρία είναι μόνο μια μικρή πτυχή ενός μεγαλύτερου προβλήματος, και το επιχείρημα υπέρ της βιώσιμης αλιείας των καρχαριών εμφανίζεται εν συντομία σε αυτό το άρθρο στο περιοδικό Scientific American https://www.scientificamerican.com/article/everything-you-know-about-shark-conservation-is-wrong/. Εχω παραγγείλει το πρόσφατο βιβλίο του Why Sharks Matter: A Deep Dive with the World’s Most Misunderstood Predators(Johns Hopkins Press, 2022) και ανυπομονώ να το μοιραστώ με τη Δήμητρα και να το συμπεριλάβουμε σε προσεχές ποστ για τα ανθρωποφάγα όντα του βυθού!
Η γλωσσολογική μελέτη “A grammar of Kumzari: a mixed Perso-Arabian language of Oman” (Ph.D. Dissertation, University of Leiden, 2015) της Christina van der Wal Anonby περιλαμβάνει λεξικό της γλώσσας του Κουμζάρ. Μεταξύ άλλων, προσφέρει μια συναρπαστική ματιά στην γλωσσολογική διάσταση της ναυτικής κουλτούρας της περιοχής.
Ο Ιμπν Μπαττούτα μας και οι Αραβόφωνοι κοσμογράφοι έχουν υπάρξει σταθεροί συνοδοιπόροι μας σε αυτό το μπλογκ. Το χωρίο σχετικά με τους καρχαριοφάγους στο έργο του Μαροκινού ταξιδιώτη προέρχεται από το H.A.R. Gibb, ed. and transl., The Travels of Ibn Battuta, 1304–1369 (London: Hakluyt Society) vol. 2.
Αν και δεν ταξίδεψε τόσο μακριά όσο ο Ιμπν Μπατούτα, ο Οθωμανός περιηγητής Εβλιγιά Τσελεμπή (1611–1682) προσφέρει ένα συναρπαστικό οδοιπορικό και μια εξίσου ζωντανή ματιά στον κόσμο και τις νοοτροπίες της εποχής του. Η απολαυστική του περιγραφή των κοραλλιογενών υφάλων και του πριονόψαρου περιλαμβάνονται στην αφήγηση του ταξιδιού του στην Ερυθρά Θάλασσα. Ευχαριστώ τον Δρ. Μαρίνο Σαριγιάννη που με βοήθησε να μεταφράσω από το οθωμανικό πρωτότυπο το συγκεκριμένο απόσπασμα, το οποίο παραλείπεται από την κατά τα άλλα υπέροχη, δημοσιευμένη μετάφραση του σχετικού τόμου του ταξιδιού του Evliya των Robert Dankoff, Nuran Tezcan and Michael Sheridan, Ottoman Explorations of the Νείλος: Evliya Çelebi’s Map of the Nile and the Nile Journeys in the Book of Travels (Chicago: Chicago University Press, 2018).
Εξαιρετικά παραγωγική είναι η ηλεκτρονική πρόσβαση στα ψηφιοποιημένα παραδείγματα εικονογραφημένων χειρογράφων του έργου του Ζακαρίγια αλ-Καζουΐνι, Ajā’ibal-Makhlūqātwa-gharā’ibal-mawjūdāt(Τα Θαύματα της Δημιουργίας και τα Παράξενα της Υπαρξης). Έχω συμβουλευτεί κυρίως Αραβικές εκδοχές του έργου αυτού.
Το χειρόγραφο γνωστό ως “London Qazwini” (London, British Library, Or. 14140) είναι ένα από τα πρωιμότερα και χρονολογείται γύρω στο 1300 μ.Χ. Οι απεικονίσεις ψαριών είναι θαυμάσιες αλλά χωρίς να δείχνουν κάποια ιδιαίτερη προσπάθεια του καλλιτέχνη να μεταφέρει ρεαλιστικές λεπτομέρειες. Παρόλα αυτά, περιλαμβάνει μια πολύ ενδιαφέρουσα και ζωντανή εικόνα φαλαινοθηρίας, την οποία θα θίξουμε σε άλλο ποστ. Εχει ψηφιοποιηθεί από το Qatar Digital Library project: https://www.qdl.qa/en/archive/81055/vdc_100023586788.0x000001
Το “Munich Qazwini” (Munich, Bavarian State Library, BSB cod.arab. 464) είναι επίσης πρώιμο χειρόγραφο, αφούχρονολογείται από τα τέλη του 13ου έως και τα μέσα του14ου αιώνα. Σε αντίθεση με το χειρόγραφο του Λονδίνου περιέχει περισσότερο ρεαλιστικές απεικονίσεις των θαλάσσιων όντων. Δείτε εδώ: https://www.digitale–sammlungen.de/en/view/bsb00045957?page=,1
Το μεταγενέστερο Ινδικό χειρόγραφο στο Μουσείο Τέχνης του Πανεπιστημίού Χάρβαρντ, Harvard Art Museum, 1972.3, παρουσιάζει πιο στυλιζαριμένες εικόνες που όμως φαίνεται να στηρίζονται σε προγενέστερες ρεαλιστικές απεικονίσεις. Εικόνες συχνά αντιγράφουν προηγούμενές τους, και παρότι τα μεταγενέστερα δείγματα απομακρύνονται έτσι από όποια αρχική πηγή πληροφορίας, η εξέταση των μεταλλάξεων μέσα στο χρόνο βοηθά στο να ανιχνεύσουμε κάποια στοιχεία που προέρχονται από την επαφή μεταξύ των ανθρώπων της θάλασσας που παρείχαν αυθεντικές πληροφορίες για τον θαλάσσιο κόσμο και των διανοούμενων και καλλιτεχνών που μετέφεραν αυτές τις πληροφορίες. Δείτε το ψηφιοποιημένο χειρόγραφο εδώ: https://harvardartmuseums.org/collections/object/216430